Trung Quốc rõ ràng không khỏi choáng váng và tức giận khi trong một thời gian ngắn gần đây, siêu cường số 1 thế giới liên tiếp công khai “tấn công” vào những đòi hỏi chủ quyền thái quá của họ ở Biển Đông.
[youtube_wpress search=”1″][tubepress mode=”tag” tagValue=”Biển Đông” resultsPerPage=”5″ orderBy=”relevance” paginationBelow=”false” theme=”phim”] Chỉ huy Lực lượng Hải quân Mỹ – Đô đốc Jonathan Greenert hôm qua (13/2) đã lên tiếng khẳng định, Mỹ sẽ đến giúp Philippines trong trường hợp xảy ra xung đột giữa quốc gia Đông Nam Á này với Trung Quốc ở khu vực tranh chấp trên Biển Đông.
Ông Greenert cũng nhấn mạnh Mỹ sẽ tôn trọng hiệp ước phòng thủ chung mà nước này đã ký kết với Philippines trong bối cảnh cuộc tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải giữa Manila với Bắc Kinh ở Biển Đông đang leo thang ngày một nghiêm trọng.
“Tất nhiên, chúng tôi sẽ giúp các bạn. Tôi không biết cụ thể sự giúp đỡ đó là gì. Ý của tôi là chúng tôi có nghĩa vụ bởi vì chúng tôi có hiệp ước với các bạn. Tuy nhiên, tôi không biết là khả năng giúp đỡ của chúng tôi đến đâu”, ông Greenert đã phát biểu như vậy trước các sinh viên của trường Đại học Quốc phòng Philippines.
Phát biểu trên của ông Greenert – người phụ trách các chiến dịch của Hải quân Mỹ, là tuyên bố công khai nhất, trực diện nhất và mạnh mẽ nhất của giới quan chức Mỹ về việc nước này sẵn sàng hậu thuẫn, trợ giúp quân đội còn yếu của Philippines trong cuộc đối đầu với một Trung Quốc ngày càng hung hăng, quyết liệt ở các vùng tranh chấp trên Biển Đông.
Mỹ và đồng minh đã ký với nhau một hiệp ước phòng thủ chung năm 1951, theo đó hai nước này có nghĩa vụ phải bảo vệ nhau trong trường hợp một trong hai bên bị một nước thứ ba tấn công.
Mỹ liên tục tuyên bố đứng trung lập trong các cuộc tranh chấp chủ quyền nóng bỏng ở Châu Á, cụ thể là ở Biển Đông và biển Hoa Đông. Tuy nhiên, Đô đốc Greenert cho biết, ông muốn phát đi một “thông điệp rõ ràng rằng… những hành vi hung hăng vượt ra ngoài quy tắc quốc tế là đi ngược lại với trật tự đúng đắn. Các bạn có thể nghe thấy một số tuyên bố từ các nhà lập chính sách của chúng tôi, trong đó họ đưa ra chính xác lập trường như nói ở trên. Các bạn sẽ nghe thấy những phát biểu tương tự nhiều hơn từ phía chúng tôi”, vị quan chức hải quân Mỹ nói thêm.
Theo Đô đốc Mỹ, Lực lượng Hải quân của nước này sẽ tăng cường sự hiện diện quân sự ở Tây Thái Bình Dương từ mức hiện nay là khoảng 50 tàu lên mức 60 tàu vào năm 2020.
Hồi tháng 12 mới đây, trong chuyến thăm đến Philippines, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng từng lên tiếng cảnh báo Trung Quốc không được có bất kỳ động thái nào nhằm đơn phương tuyên bố thành lập vùng nhận diện phòng không ở Biển Đông như đã làm ở biển Hoa Đông trước đó. Đây là một tuyên bố được xem như một lời khẳng định thêm nữa về mối quan hệ quốc phòng, quân sự gắn bó chặt chẽ giữ Mỹ và đồng minh Philippines.
Đô đốc Greenert cũng ca ngợi bước đi của Philippines trong việc đưa cuộc tranh chấp ở Biển Đông giữa họ với nước láng giềng khổng lồ Trung Quốc ra giải quyết tại tòa án quốc tế theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982. Ông Greenert miêu tả đó là một “ý tưởng xuất sắc, tuyệt vời”.
Chỉ huy Lực lượng Hải quân Mỹ kêu gọi Philippines “tiếp tục theo đuổi tiến trình pháp lý và gặt hái kết quả” bất chấp việc Trung Quốc kiên quyết từ chối tham gia vào con đường này.
Chưa hết, Đô đốc Greenert còn tái khẳng định quyết tâm của Mỹ trong việc hợp tác chặt chẽ với các đồng minh trong khu vực để duy trì tự do hàng hải.
Những lời đảm bảo, khẳng định đầy chắc chắn của vị quan chức cấp cao của Hải quân Mỹ trong việc bảo vệ Philippines ở Biển Đông, duy trì tự do hàng hải trong khu vực cũng như phản đối các hành động hung hăng, hiếu chiến ở đây được xem là “đòn” mới nhất mà siêu cường số 1 thế giới tung ra nhằm thách thức đòi hỏi chủ quyền thái quá của Trung Quốc ở Biển Đông.
Gần đây, giới chức Mỹ đã khiến cộng đồng quốc tế đi hết từ bất ngờ này đến bất ngờ khác khi liên tiếp có những phát biểu công khai, thẳng thắn, không tránh né về lập trường chống lại các bước đi hung hăng của Trung Quốc trong một loạt cuộc tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Châu Á.
Bất ngờ nhất là việc Mỹ hồi tuần trước đã chính thức lần đầu tiên công khai bác bỏ yêu sách đường lưỡi bò hay còn gọi là đường 9 đoạn của Trung Quốc ở Biển Đông. Diễn biến này đã giúp củng cố thêm lập trường của các nước đang có tranh chấp với Trung Quốc và mở màn cho một cuộc đấu pháp lý mang tính quốc tế với Bắc Kinh liên quan đến các tranh chấp ở Biển Đông.
Washington luôn khẳng định sự trung lập, không đứng về bên nào trong các cuộc tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông đồng thời phản đối bất kỳ biện pháp dùng vũ lực nào nhằm giải quyết tranh chấp. Mặc dù vẫn lên tiếng chỉ trích và lên án những hành động hung hăng, hiếu chiến của Trung Quốc trong các cuộc tranh chấp với một loạt nước láng giềng Đông Nam Á ở Biển Đông nhưng Mỹ chưa bao giờ lên tiếng phản đối đường lưỡi bò phi lý mà Bắc Kinh đưa ra nhằm đòi chủ quyền đến 90% Biển Đông.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ phụ trách các vấn đề Thái Bình Dương và Đông Á – ông Daniel Russel hồi tuần trước đã chính thức phá bỏ lớp vỏ mập mờ, nước đôi của Washington trong vấn đề Biển Đông khi ông này có cuộc điều trần trước Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ. Thứ trưởng Russel tuyên bố, theo luật quốc tế, chủ quyền hàng hải ở Biển Đông “phải được đưa ra dựa trên những đặc điểm trên đất liền” và rằng bất kỳ đường 9 đoạn nào của Trung Quốc nhằm đòi chủ quyền hàng hải mà không dựa trên các đặc điểm trên đất liền “đều không phù hợp với luật quốc tế”.
Việc Washington công khai bác bỏ đường 9 đoạn (đường lưỡi bò) “là một điều có ý nghĩa rất lớn. Nó chứng tỏ cách Mỹ sử dụng luật pháp quốc tế như là thanh gươm để thách thức các hành động của Trung Quốc ở trong khu vực”, ông Julian Ku – một giáo sư luật của trường Đại học Hofstra ở New York, đã nhận định như vậy.
Những bước đi gần đây của Mỹ đã cho thấy, nước này không còn có thể ngồi yên trước việc Trung Quốc quyết liệt đòi chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông – nơi chiếm 10% sản lượng đánh bắt cá toàn cầu và là tuyến đường giao thương của 5 nghìn tỉ USD hàng hóa mỗi ngày. Ngoài ra, Biển Đông được cho là còn chứa nguồn dầu mỏ lớn.
Kiệt Linh